Η CPΚ ( κινάση κρεατίνης) είναι ένζυμο, η υψηλότερη δραστηριότητα της οποίας παρατηρείται στην καρδιά, στους σκελετικούς μυς και στον εγκέφαλο. Το ένζυμο συντελεί στην παροχή ενέργειας στο κύτταρο.
Η φωσφορική κρεατίνη αποτελεί ενεργειακή εφεδρεία ή αποθήκη ενέργειας για τους μυς αφού μπορεί γρήγορα να χρησιμοποιηθεί για την αναγέννηση του ΑΤΡ.
Η CPK καταλύει το μεταβολισμό της κρεατίνης σε κρεατινίνη.
CPK (κρεατινική κινάση) τι είναι;
Η κρεατινική κινάση βρίσκεται σε τρεις διαφορετικές μορφές, την CPK-BB στον εγκέφαλο και στους πνεύμονες, την CPK-MB στην καρδία και την CPK-MM που βρίσκεται στους σκελετικούς μύες και στην καρδιά.
Συνεπώς όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε την CPK στο αίμα είναι απαραίτητο να προσδιορίσουμε σε ποιο από τα ισοένζυμα επιθυμούμε να κάνουμε μετρήσεις.
Η τιμή της CPK εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, τη φυλή και η σωματική δραστηριότητα.
Σε ένα γενικό πλαίσιο τα φυσιολογικά όρια που χρησιμοποιούνται στην χώρα μας είναι για τους άνδρες 24-195U/l και για τις γυναίκες 24-170U/l.
Η αύξηση του ενζύμου CPK κατηγοριοποιείται σε ήπια, μέτρια και μεγάλη:
- Ήπια αύξηση – μέχρι και 10 φορές πάνω από τις φυσιολογικές τιμές, CPK< 2.000 U/L.
- Μέτρια αύξηση – 10-50 φορές πάνω από το φυσιολογικό, 2.000U/L< CPK <10.000 U/L.
- Μεγάλη αύξηση – Τιμές CPK> 10.000 U/L.
CPK Εξέταση
Η εξέταση πραγματοποιείται για την ανίχνευση βλαβών του μυοκαρδίου, του κεντρικού νευρικού συστήματος ή των σκελετικών μυών. Είναι δυνατόν να καθοριστεί το είδος του ιστού που έχει CPK αυξημένη, πραγματοποιώντας την εξέταση ελέγχου των ισοενζύμων της κινάσης της κρεατίνης.
Σε ασθενείς με υποψία για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, η εξέταση CK-MB από μόνη της μπορεί να αποκαλύψει περισσότερες πληροφορίες από τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης της ολικής κινάσης της κρεατίνης, που μπορεί αρχικά να μην εμφανίζει αύξηση.
Η μέτρηση της CK-MB σε 9 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων παρέχει ακριβή κλινική αξιολόγηση στο 99% των περιπτώσεων εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων αποτελούν την σημαντικότερη παράμετρο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση όλων των παθολογικών καταστάσεων.
Το 70-80% των διαγνωστικών αποφάσεων βασίζεται στις εργαστηριακές εξετάσεις.
CPK Υψηλή – Πότε αυξάνεται;
Αύξηση των επιπέδων CPK στον ορό του αίματος μπορούν να παρατηρηθούν σε διάφορες καταστάσεις όπως:
- Λοιμώξεις
- Κοιλιοκάκη
- Λήψη φαρμάκων
- Μυική δυστροφία
- Υποθυρεοειδισμός
- Επιληπτικές κρίσεις
- Νεφρική ή καρδιακή νόσο
- Φλεγμονή των σκελετικών μυών
- Παρατεταμένη σωματική άσκηση
- Μυικός τραυματισμός από ενδομυικές ενέσεις και ηλεκτρομυογράφημα
Διαπιστώνεται πως υπάρχει μια τεράστια διακύμανσή στην σοβαρότητα των καταστάσεων που χαρακτηρίζονται από αυξημένες τιμές CPK αίματος.
CPK στα παιδιά
Η φυσιολογική τιμή σε παιδία 6-11χρ είναι 56-185 U/L. Επομένως, εάν οι τιμές του ενζύμου είναι αυξημένες, τότε θα πρέπει να διερευνηθεί άμεσα η αιτία σε συνεργασία με τον παιδίατρο.
Ένα παιδί θα πρέπει να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμϊας ή σακχαρώδη διαβήτη, όταν το παιδί είναι υπέρβαρο, παχύσαρκο ή λιποβαρές.
Κατά την διάρκεια της σωματικής άσκησης καταστρέφονται κάποιες μυϊκές ίνες. Αποτέλεσμα αυτού είναι η εμφάνιση μυικού πόνου, μυικής ακαμψίας και οιδήματος.
Αυτές οι καταστάσεις συνοδεύονται και από αυξημένα επίπεδα CPK, τα όποια μεγιστοποιούνται 24-90 ώρες μετά το τέλος της άσκησης.
Όσο λιγότερο γυμνασμένο είναι το άτομο τόσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση της CPK, ενώ γίνεται πιο καθυστερημένη επαναφορά στα φυσιολογικά επίπεδα.
Οι τιμές της CPK ανάλογα την ένταση της άσκησης μπορεί και να δεκαπλασιαστούν έναντι των φυσιολογικών. Για αυτόν τον λόγο η μέτρηση συχνά χρησιμοποιείται σε αθλητές ως δείκτης μυϊκής επιβάρυνσης.
Ο προπονητής μπορεί να ρυθμίσει το κατάλληλο προπονητικό πρόγραμμα, το οποίο θα αρμόζει στον εκάστοτε αθλητή.
Σημείωση: Eάν ο αθλητής επιθυμεί μια αξιόπιστη μέτρηση των τιμών της κινάση κρεατίνης, θα πρέπει να προβεί σε διαγνωστικές εξετάσεις, τουλάχιστον μία εβδομάδα, από την τελευταία ημέρα δραστηριότητας του.
Πώς πέφτει η CPK (κρεατινική κινάση) ;
Η σωματική υπερκόπωση είναι το πιο κοινό αίτιο αυξημένης CPK. Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση των σωματικών μυών.
Η καταπόνηση των μυών οδηγεί σε λύση μυϊκών κυττάρων και διαρροή ενδοκυτταρικών ουσιών στα αγγεία, με αποτέλεσμα την αύξηση της CPK.
Σε σοβαρές περιπτώσεις προκύπτει η ραβδομυόλυση. Η μυοσφαιρίνη, βασικό συστατικό των μυϊκών κυττάρων απελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες στο πλάσμα και στη συνέχεια απεκκρινόμενη από τα νεφρά μπορεί να προκαλέσει απόφραξη νεφρικών σωληναρίων, και οξεία νεφρική ανεπάρκεια.
Η θεραπεία της σωματικής υπερκόπωσης γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα τόνωσης της ενεργειακής εφεδρείας του μυϊκού συστήματος.
Στη ραβδομυόλυση ενδέχεται να χρειαστεί νοσηλεία. Η σωστή παθολογική εξέταση κατευθύνει την διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.
Ακολουθείστε τις παρακάτω οδηγίες για να αντιμετωπίσετε την αύξηση των τιμών:
- Θυμηθείτε να πίνετε ένα ποτήρι νερό πριν την άσκηση.
- Αποκτήστε μια σωστή διατροφή αποφεύγοντας τις ακραίες νηστείες.
- Φροντίστε να κάνετε καλό ύπνο, καθώς η ξεκούραση είναι απαραίτητη για την άσκηση.
- Αποφύγετε την άσκηση κατά την διάρκεια ακραίων περιβαλλοντικών θερμοκρασιών.
- Αποφύγετε την άσκηση μετά το φαγητό και κατά τη διάρκεια των μεσημβρινών ωρών.
- Φροντίστε το πρόγραμμα άσκησης να περιλαμβάνει οπωσδήποτε προθέρμανση και αποθεραπεία.
- Μην επιλέξετε να ενταχθείτε απότομα σε κάποιο πρόγραμμα άσκησης, καθώς, η άσκηση μετά από μακροχρόνιες περιόδους αποχής καταπονεί το μυϊκό σύστημα.
Προσοχή! Επειδή υπάρχουν πολυάριθμές παθολογικές καταστάσεις που οφείλονται στην αύξηση των τιμών CPK στον ορό του αίματος, είναι σημαντικό να γίνεται σωστή εκτίμηση και ενδελεχής έλεγχος από τον αρμόδιο γιατρό.
Στοιχεία από
- Creatine kinase revisited
- Creatine kinase and CK-MB isoenzyme
more https://health4u.gr
